Therapeutische coaching voor zorgprofessionals
Visie:
Als zorgprofessional ben je zelf het belangrijkste instrument. Je professionaliteit is niet alleen om voortdurend af te stemmen op de leefwereld van de cliënt. Je professionaliteit is ook, dat je vanuit je expertise ervaringen bewust kunt inzetten, ten dienste van (het proces van) de cliënt.
Als zorgprofessional ondersteun je de cliënt bij de ontwikkeling van zijn (innerlijke) gezondheid en kracht. Dat vereist nogal wat. Als zorgprofessional is het dan ook essentieel om jezelf te blijven ontwikkelen, voor jezelf en voor je cliënten. Een zorgprofessional die zich meer bewust is van eigen bagage, emoties en reactiepatronen is hiertoe beter in staat en kan hierdoor beter aanwezig zijn bij de cliënt, bij diens proces. Zo’n professional maakt bewuster contact met de ander, en kan daardoor beter op zijn of haar cliënt afstemmen.
Tijdens de therapeutische coaching- sessies staan een aantal thema’s centraal:
Contact:
Bij contact gaat het om contact maken, contact hebben en contact voelen. Een afgestemd contact is essentieel in de relatie tussen zorgprofessional en cliënt.
Contact is de essentie van de zorgprofessional. In zekere zin is er natuurlijk altijd contact! Hoewel contact maken vanzelfsprekend lijkt is dat lang niet altijd het geval. De vraag luidt: ‘in welke mate is er contact en wat is de kwaliteit van het contact? Is er sprake van wederzijdse verbinding en afgestemde communicatie?’
Een zorgprofessional die werkelijk in verbinding is, kan emoties en behoeften nauwkeurig volgen, zowel bij zichzelf als bij de cliënt. Deze professional is in staat om reacties goed op de cliënt af te stemmen. Door afgestemd contact en oprechte interesse krijgt de cliënt de boodschap: ‘Je mag er zijn, zoals je bent’. Als zorgprofessional creëer je zo een emotioneel veilige werkomgeving waarin cliënten hun onzekerheden mogen én durven laten zien.
Werkelijk contact maken komt vanuit verbondenheid met onszelf, daarvanuit leggen we een basis voor het contact met onze cliënten. Door afgestemd contact kan de zorgprofessional de cliënt echt zien, accepteren en waarderen. Dit draagt bij aan een effectieve uitkomst van de begeleiding. Afgestemd cliëntcontact brengt veiligheid. Veiligheid geeft ontspanning. In ontspanning komen creativiteit en vermogens van de cliënt naar voren.
Wat kan je met therapeutische coaching bereiken?
- Weten waar de eigen kracht en valkuilen liggen in het maken van contact.
- Verbeteren van het cliëntcontact.
- Het effect ervaren van contact maken vanuit verbinding.
- Afstemmen op de hulpvraag van de cliënt.
Hechting:
Hechting is de basis van contact met onszelf en anderen. Hechting is een belangrijk onderwerp voor zorgprofessionals omdat in elke cliëntrelatie enige vorm van hechting ontstaat. Dat wat je tegenkomt in het contact met de cliënt ligt voor een groot deel in je eigen ervaring over hechting. Werkzaam als zorgprofessional ben je een constante factor voor hechting, vooral in het begeleiden van gezinnen met hechtingsproblematiek.
De manier waarop je je hecht aan mensen is afhankelijk van de wijze waarop je hechtingsproces in je gezin van herkomst is verlopen. Hoe je zelf gehecht bent bepaalt hoe jij je gedraagt in relaties met anderen en dus ook hoe je de relatie met je cliënten aangaat.
Herstel van hechting ontstaat o.a. wanneer je als volwassene je hechtingsbehoeften alsnog erkent en gaat uitreiken, om te kunnen uitreiken is een gevoel van veiligheid nodig. In de vertrouwensband tussen zorgprofessional en cliënt speelt hechting ook een belangrijke rol en staat veiligheid voorop. Een zorgprofessional die inzicht heeft in zijn eigen gehechtheid, kan niet alleen hechting bevorderen bij zijn cliënt, maar is ook beter in staat om cliënten met verschillende hechtingsstijlen te begeleiden.
Het belang van therapeutische coaching m.b.t. dit onderwerp:
- Je verwerft inzicht in de eigen gehechtheid.
- Je bent bewust van de invloed van de eigen gehechtheid op het cliëntcontact.
- Je weet hechting te bevorderen in de cliëntrelatie.
Triggers/je eigen bagage:
Zorgprofessionals worden dagelijks geconfronteerd met heftige verhalen, emoties, leefsituaties en gebeurtenissen van en bij cliënten. Dit kan een sterke (interne) reactie oproepen bij de zorgprofessional. Tijdens de therapeutische coaching heb ik aandacht voor het herkennen van triggers. Dit stelt de zorgprofessional in staat om verstoringen in het cliëntcontact te voorkomen.
Triggers herkennen
De zorgprofessional is zelf het instrument dat wordt ingezet om cliënten te ondersteunen. Maar een zorgprofessional is ook maar een mens met een eigen voorgeschiedenis. Een mens die prettige maar ongetwijfeld ook pijnlijke ervaringen kent. Dit alles neemt de zorgprofessional mee in zijn dagelijks leven, ook in het contact met cliënten. Denk hierbij aan eigen overlevingsgedrag, overtuigingen, patronen en onverwerkte situaties. Wanneer hier onvoldoende bewustzijn op zit is de kans groot dat de zorgprofessional regelmatig getriggerd wordt in contact met de cliënt.
Triggers worden gevormd door onze eerdere ervaringen: onze herinneringen, associaties, kwetsingen, eventuele trauma’s etc. Iedere zorgprofessional loopt (tijdens zijn werk) zelf ook tegen persoonlijke (onverwerkte) stukken aan. Voor je ontwikkeling als zorgprofessional is het waardevol om deze nader te bekijken. Wellicht is het zelfs noodzakelijk om hiermee aan de slag te gaan, omdat het de effectieve hulpverlening in de weg kan staan.
Wanneer de zorgprofessional de eigen triggers niet herkent komt hij of zij tijdens de hulpverlening in tegenoverdracht. Tegenoverdracht is het onbewust overdragen van oude gevoelens van de zorgprofessional op de cliënt. Onder overdracht verstaan we het tegenovergestelde: het onbewust overdragen van oude gevoelens van de cliënt op de zorgprofessional. Overdracht en tegenoverdracht is een onderschat verschijnsel in de hulpverlening. Het is één van de meest voorkomende oorzaken van verstoringen in het cliëntcontact en het gebeurt meestal onbewust.
Een zorgprofessional die zich niet bewust is van zijn triggers is niet effectief werkzaam. Dit kan een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van de communicatie en op het professionele begeleidingsproces. Op den duur kan het leiden tot het verminderen van werkplezier en tot klachten zoals overspannenheid dat kan bijdragen aan een hoger ziekteverzuim. De vraag is niet óf je als zorgprofessional in overdracht gaat, maar hoe. En waaraan je overdracht herkent zodat je het eigen professioneel handelen verder kunt ontwikkelen.
Therapeutische coaching helpt je om zicht krijgen op het volgende:
- Bewust worden van eigen triggers (valkuilen en pijnplekken).
- Inzicht krijgen in hoe jij overdracht oproept bij de cliënten/collega’s.
- Inzicht krijgen in de eigen emotionele reacties tijdens de hulpverleningsrelatie.
- Het effect door hebben van de eigen emotionele reacties op de cliënt.
- Oprecht en zorgvuldig omgaan met eigen triggers en emoties.